TẢN MẠN VỀ CHUYẾN THAM QUAN
CHIẾN TRƯỜNG XƯA -ĐIỆN BIÊN PHỦ.
==00==
(Bút ký của
Nguyễn Hồng Trân)
Nhiều người trong nước
và nước ngoài đã nghe về cái tên Điên Biên Phủ [ĐBP]-một chiến tích lịch sử oai
hùng của quân và dân ta đã chiến thắng vẻ vang quân xâm lược Pháp vào ngày
7-5-1954.
Chúng tôi cũng rất
mong có dịp đến Điện Biên để tham quan vùng chiến trường xưa này, nơi đã ghi
dấu chiến dịch 56 ngày đêm "Khoét núi ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt" để
làm nên chiến thắng ĐBP "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu"; để
cảm nhận được chiến công hiển hách của một thời lịch sử chống giặc ngoại xâm
của dân tộc Việt Nam.
Đây là lần đầu tiên cả
gia đình con cháu chúng tôi lên tham quan miền Điện Biên lịch sử này trong 3
ngày. Chúng tôi bay từ Hà Nội lên đến Điện Biên trong một giờ và nghỉ lại tại
khách sạn 4 sao Mường Thanh vào ngày 19-4-2016. Sau đó hàng ngày có xe dịch vụ
du lịch đưa chúng tôi đi tham quan những điểm di tích lịch sử tiêu biểu của ĐBP
như: Khu tượng đài chiến thắng ĐBP ở Đồi D1;Khu chiến địa ác liệt ở Đồi A1; Khu
căn cứ điểm Tập đoàn chỉ huy quân Pháp tại ĐBP, có hầm chỉ huy của tướng Pháp
Đờ Cát (De Castries); Sở Chỉ huy chiến dịch ĐBP của quân ta;Nhà Bảo tàng Chiến
dịch Điện Biên; khu du lịch sinh thái vùng hồ Pá Khoang…
Buổi đầu tiên chúng
tôi đến tham quan khu Tượng đài Chiến thắng trên đồi D1. Đây là một cứ điểm cao
nhất của dãy đồi phía Đông Điện Biên, quân địch thuộc Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 3
đóng giữ. Vào lúc 17 giờ, ngày 30-3-1954, quân ta được pháo binh yểm trợ, 2
tiểu đoàn 166 và 154 (Trung đoàn 209, Đại đoàn 312) đã tấn công chiếm được đồi
D1 này. Sau đó Tiểu đoàn 154 lo chốt giữ vị trí để tạo thế tấn công của quân ta
tiến đánh vào Trung tâm Tập đoàn Căn cứ địa của giặc. Giờ đây, trên đỉnh đồi
này được dựng một tượng đài cao với hình tượng quân ta phất cờ chiến thắng.
Tiếp đó, chúng tôi đến
tham quan căn hầm chỉ huy của Tập đoàn cứ điểm của giặc ở ĐBP. Đặc biệt khi đến
xem căn hầm chỉ huy sở của tướng Pháp Đờ Cát, chúng tôi rất ấn tượng với sự
tích nơi này là ngày kết thúc chiến dịch ĐBP, tổ anh Tạ Quốc Luật đã đến phất
cao ngọn cờ chiến thắng của quân ta trên nóc hầm Tập đoàn chỉ huy của giặc.
Ngoài ra, tôi còn nhớ có chuyện vào ngày 22-5-1954, làm lễ thành hôn cậu tôi là
tướng Cao Văn Khánh(quê Thừa Thiên-Huế), nguyên Đại đoàn phó Đại đoàn chủ lực
308 tham gia chiến dịch ĐBP) cùng với mợ tôi là Nguyễn Ngọc Toản (nữ quân y sĩ
của chiến dịch) trong căn hầm này sau
nửa tháng, ngày mà ĐBP hoàn toàn được giải phóng. Sau này cậu tôi kể với tôi
rằng: " Cậu mợ yêu nhau trước khi vào chiến dịch ĐBP, nhưng vì chiến tranh
đang tiếp diễn ác liệt nên cậu mợ chưa nghĩ đến chuyện cưới nhau, nhưng sau
ngày quân ta toàn thắng ĐBP, ông Vương Thừa Vũ(Chính ủy, Đại đoàn trưởng Đại đoàn
chủ lực 308) khuyên cậu mợ nên tổ chức thành hôn sau ngày thắng lợi lớn này của
dân tộc là rất hay, rất có ý nghĩa… Vì thế nên cậu mợ đã trở thành vợ chồng
trong một thời thế đặc biệt như vậy. Thật là một kỷ niệm nhớ mãi trong cuộc đời
quân ngũ của cậu mợ…".
Sáng ngày hôm sau,
chúng tôi đến tham quan vùng đồi A1. Đồi này là một căn cứ quan trọng bậc nhất
trong 5 quả đồi phòng tuyến phía Đông của quân giặc để bảo vệ khu Trung tâm Tập
đoàn cứ điểm Mường Thanh. Nơi đây quân địch bố trí nhiều binh lực, hỏa lực rất
mạnh và công sự trận địa kiên cố. Trận tấn công đồi A1 là trận diễn ra ác liệt
nhất. Qua 39 ngày đêm chiến đấu liên tục, quân ta đã đánh bại được 30 đợt phản
công của địch. Hầm Chỉ huy kiên cố nhất của cứ điểm A1 của quân giặc bị các Đại
đội 315 và 317(Tiểu đoàn 249, Trung đoàn 174, Đại đoàn 316) của ta đã chiếm
được vào đêm 6-5-1954.
Đến các địa điểm nào
thuộc di tích các trận chiến năm xưa của chiến dịch Điện Biên, chúng tôi cũng
cảm thấy rất xúc động khi hình dung lại những cảnh tượng ác liệt của chiến
trường giữa quân ta và địch; bao nhiêu chiến sĩ đã hy sinh trên mặt trận này,
nhất là những cuộc giao tranh ở đồi A1, đồi D1…
Những di tích lịch sử
tại ĐBP đã để lại cho chúng tôi cũng như những du khách trong nước và ngoại
quốc nhiều ấn tượng sâu sắc, động lòng xúc cảm. Nhất là chiến tích ở vùng đồi
A1. Nơi đây quân Pháp xây đắp các đồn bốt kiên cố, có 5 lớp hàng rào giây thép
gai và các bãi mìn xen kẽ để bảo vệ; có hầm hào giao thông từ thấp lên cao và
có trang bị vũ khí trung liên, đại liên, súng cối… để đánh lùi quân ta từ dưới
chân đồi lên dần. Do đó, quân ta nhiều lần đánh đồi A1 vẫn không thành công, bị
hy sinh quân lính rất nhiều. Sau đó, Bộ Chỉ huy chiến dịch ĐBP đã bàn mưu kế
đánh thắng cho được đồi A1-một cứ điểm quan trọng của quân giặc nhằm tạo khí
thế chiến đấu cho quân ta, đồng thời làm hoang mang tinh thần quân giặc. Mật kế
đó là việc đào hầm ngầm sâu dưới đồi A1 dẫn đến trụ sở chỉ huy của giặc ở sát
đỉnh đồi này. Sau đó, quân ta cho một khối lượng bộc phá lớn (960 kg) đánh nổ
tung sở chỉ huy của giặc trên đồi, tiếp đó quân ta đã ào ạt xung phong lên
chiếm lĩnh được đồi A1. Trận đánh thắng quân giặc ở đồi A1 này đã làm cho quân
địch vô cùng hoảng hồn, lo sợ cho số phận các cứ điểm khác trong vùng Điện
Biên.
Ngày hôm sau, chúng
tôi đến thăm vùng núi đồi Mường Phăng là bản địa Sở chỉ huy chiến dịch ĐBP của
quân ta. Tại đây có các lán trại của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thiếu tướng
Hoàng Văn Thái. Các lán trại này sát bên vách núi và có căn hầm chiến lược dài
62 mét, vừa là nơi trú ẩn, vừa là nơi làm việc an toàn. Gần đó có lán làm việc
của các cố vấn quân sự TQ như Vi Quốc Thanh, Trần Canh… Ngoài ra, trong vùng
rừng núi này có thêm các lán trạm công vụ khác nữa.
Để cho du khách đi lên
tham quan khu Sở Chỉ huy này, người ta đã tạo ra một con đường nhỏ có rải đá
qua các đèo dốc, và các chiếc cầu bé bắc qua dòng suối nhỏ. Dọc đường này,
chúng tôi thấy có nhiều em bé dân tộc đứng dọc đường chào khách du lịch:
"cháu chào ông, chào bà; chào cô, chào bác…". Các em bé chỉ chào thôi
chứ không chìa tay xin tiền hay xin quà như một số nơi du lịch khác. Nếu du
khách có cho cây bút hay quyển sổ thì các em bé vui vẻ và nói lời cảm ơn.
Đến thăm Nhà Bảo tàng
chiến thắng ĐBP, chúng tôi càng biết thêm được nhiều sự tích về tinh thần vượt gian
khó, kiên cường, quyết tâm chiến đấu đến thắng lợi cuối cùng của quân và dân
ta. Như chuyện kéo pháo vào, kéo pháo ra, rồi kéo pháo vào; bí mật đào hào ngầm
lên đồi A1 và chiến đấu hy sinh anh dũng mấy chục đêm ngày; chuyện hàng chục
nghìn đồng bào các tỉnh Nghệ An,Thanh Hóa, Ninh Bình, và các tỉnh vùng Tây Bắc…
đã đi dân công vận tải lương thực, vật dụng phục vụ cho chiến dịch ĐBP cũng bị
hy sinh khá nhiều.
Nhà Bảo tàng chiến
dịch ĐBP này có hai tầng với kiểu dáng hình tròn, trông rất khang trang, hoành
tráng. Nhưng rất tiếc là nội dung trưng bày trong Bảo tàng này vẫn chưa phong
phú lắm, cần sưu tầm thêm những hiện vật đặc trưng nhiều hơn nữa; cần có một sa
bàn mô hình sinh động tổng hợp; có máy chứa các bài ghi âm hay phim tài liệu(có
chọn lọc chất lượng) liên quan đến chiến thắng ĐBP… để phục vụ có hiệu quả cho
du khách muốn tìm hiểu về chiến thắng ĐBP.
Trong chuyến du lịch
Điện Biên lần này, chúng tôi có dịp đến tham quan khu sinh thái vùng hồ Pá
Khoang. Chúng tôi đi thuyền máy dọc lòng hồ và lướt qua nhiều hòn đảo, luồn qua
dưới mấy cầu treo vững chắc rồi đến đảo hoa anh đào. Loài hoa này do công ty du
lịch Nhật Bản hợp tác trồng từ năm trước. Vùng hồ này rất rộng với diện tích
mặt nước toàn hồ là 620 hécta. Đây là hồ nhân tạo do người ta chắn các con sông,
con suối làm dâng nước để chạy nhà máy thủy điện cung cấp điện năng cho cả tỉnh
Điên Biên.
Ngoài các điểm tham
quan du lịch trên, ban đêm chúng tôi đến xem khu Resort Him Lam ở gần trung tâm
thành phố. Tại đây có một khu nhà sàn bằng gỗ lim lớn nhất Việt Nam.
Khu nhà sàn này xây dựng với dáng dấp kiểu cách mang tính dân tộc, nhưng trông
rất sang trọng và rất đẹp. Tại đây có nhiều nhà nghỉ, có công viên vui chơi, có
hồ nước với các chiếc cầu xinh xắn, ban đêm những dãy đèn trên cầu tỏa ánh sáng
xuống mặt hồ lung linh như những vì sao đang vui đùa tắm mát. Những buổi tối,
tại đây có sự giao lưu văn nghệ hoặc nhảy múa của du khách thật sôi động, hào
hứng...
Sau đó, chúng tôi rủ
nhau đến một quán ăn cô Bê sát cạnh nhà Văn hóa của Bản Ten để liên hoan các món
ẩm thực đặc sản của miền Điện Biên cùng với các du khách từ nhiều nơi đến đây.
Không khí chan hòa thân thiện giữa các dân tộc miền xuôi, miền ngược rất đầm
ấm, vui tươi thoải mái…
Sáng ngày cuối cùng,
trước khi bay về Hà Nội, chúng tôi chạy xe dạo quanh thành phố Điện Biên, chạy
dọc đại lộ Võ Nguyên Giáp(dài 6 Km) sang đường Nguyễn Hữu Thọ đến chỗ nhìn rõ
con sông Nậm Rốm hiền hòa mang ánh đất phù sa chảy về xuôi lặng lẽ. Lúc sang đến một con đường có nhiều cây hoa
ban đang nở trắng xóa trên cành trông rất đẹp mắt. Chúng tôi dừng chân chụp ảnh
kỷ niệm dưới những cây hoa ban đặc trưng của miền rừng núi Tây Bắc này. Cây hoa ban, nó rất giống cây móng bò. Lá của
nó giống hoàn toàn như móng bò, nhưng cây móng bò thì có hoa tim tím và về sau
thì có trái như trái keo; còn cây hoa ban thì hoa trắng hoặc phớt hồng. Đồng
bào vùng này nói rằng, hoa ban có thể xào nấu ăn được và nó không có trái như
cây móng bò. Tiếp đó, chúng tôi đi về chợ Mường Thanh, vào mua mấy thứ đặc sản
về làm quà cho gia đình, bà con…
Buổi chiều, chúng tôi
ra sân bay Mường Thanh để bay về Hà Nội. Trong khi ngồi chờ máy bay, tôi mở máy ghi âm để nghe rõ lại những lời thuyết minh của cô dẫn du khách tham quan:
Theo Tổng kết Chiến dịch ĐBP của Bộ Quốc phòng thì toàn bộ chiến dịch ĐBP
ta huy động hơn 60 nghìn quân, gồm 10 Trung đoàn bộ binh, 1 Đại đoàn công binh
và pháo binh; Quân giặc huy động 16 ngàn quân, một Đại đội xe tăng, một Phi đội
máy bay, 420 máy bay, thả 5.000 tấn bom. Tổn thất binh sĩ của quân ta trong
chiến dịch Điện Biên là: 4.020 tử trận, 9118 bị thương. Phía quân giặc tử trận
2.293 và bị thương 6.650. Số quân Pháp bại trận ra hàng bị ta bắt tù binh là
11.721. Về trang bị, khí tài của giặc có 59 phi cơ bị phá hủy, 186 phi cơ bị
đúng đạn hư hại, rất nhiều loại vũ khí nặng, xe tăng bị hỏng. Quân ta thu được
3 xe tăng, 28 đại bác, 5915 súng các loại và rất nhiều quân trang, quân dụng…
Trong dịp du lịch lên
chiến trường xưa Điện Biên này, chúng tôi cảm nhận được nhiều điều thú vị về
cảnh vật, con người và những di tích lịch sử hào hùng của quân và dân ta trong
kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Chúng tôi nhìn thấy du khách đến đây hàng
ngày rất đông. Hy vọng rằng có sự quan tâm tích cực của Nhà nước và các ngành
chức năng sẽ tạo điều kiện cho Điện Biên có sự phát triển toàn diện của vùng
đất mang dấu ấn lịch sử vẻ vang của dân tộc./.
NHT
(Hà Nội, mùa hè năm Bính Thân
-2016)
